QubesOS Uzerine

Verdigi his
smug pepe with qubesos backdrop

Yaklasik 4 yildir Qubes1OS2 kullaniyorum. Kendisi kesinlikle bir kere kullanmaya baslayinca birakamadigim bilisim teknolojileri aletleri arasina girdi. QubesOS'in sundugu sistem guvenligi, ve onun (gorece) kullanim kolayligi, dizustu bilgisayarimi her actigimda bana guven ve gonul rahatligi, dusmana ise bolca kufur ve kafa karisikligi veriyor (buyuk ihtimalle, yani; dusman == basit zararli yazilim ve virusler, arti, topluma acik kablosuz internet aglarinda olabilecek hacker saldirilari, "kanka su USB'yi bi taksana; su PDF'i bi acsana; su kodu bi calistirsana," ayagina bulasabilecek virusler, vs. vs.)

QubesOS matruska tarzi bir isletim sistemi. Icerisinde bir degil, onlarca sanal makine bulunduruyor. Bu sanal makineler icerisinde senin kullandigin programlari barindiriyor. Internet tarayicin3 kendi sanal makinesi icerisinde, eposta okuyucun4 kendi sanal makinesi icerisinde, ofis programlarin5 kendi sanal makinesi icerisinde, mesajlasma uygulamalarin, "ev odevi" klasorun, kod yazdigin tumlesik gelistirme ortami6, Monero cuzdanin7; bunlarin hepsi kendi sanal makineleri icerisinde birbirlerinden uzakta, senin sanal alem etkinliklerini yuruttugun adaciklar olarak bulunuyorlar.

Birbirlerinden deniz ile ("Xen hipervizor yalitimi") ayrilmis ortamlar olduklari icin, QubesOS icerisindeki tum sanal makinelerin (bundan sonra "kup" olarak anilacak) herhangi birisi zararli yazilim kaptigi zaman, dogrudan butun sistemine yayilamiyor. Mesela actigin bir eposta ekinde zararli yazilim etkin hale gelse bile, o zararli yazilimin etkinligi sadece o eposta kupu ile sinirlanmis durumda.

Benzer bir sey sistemine kurup kurabilecegin binbir cesit bok-pusur yazilim icin de gecerli. Ornegin zoom gibi bir casus yazilim kullanmak zorunda kaldin diyelim IK'nin zorlamasiyla. Simdi, zoom'u Monero cuzdaninla ayni dosya sistemine kurmak ister misin? Elbette istemezsin, istememelisin. Bir Karapara okuruna yarasan, ve QubesOS'te yapacagin sey, hemen zoom programini icine kuracagin bir Debian8 kupu olusturmak. Ve ardindan zoom'u bu yeni kupe kurmak. Senin Monero cuzdanin kendi adaciginda, yalitilmis ve Cin hukumetinin casus yazilimindan uzakta guvende.

Herhangi bir gunde yaklasik 14 tane bu cesit kup benim QubesOS'imde calismakta. Gunluk internet erisimimi Whonix9OS10 icerisinde kullan-at bir kup icerisinde yapiyorum. Karapara'yi yazdigim Emacs11 kendi kupu icerisinde, mesajlasma icin kullandigim Signal ve Matrix programlari kendi kupleri icerilerinde, calistirdigim Monero dugumu kendi kupu icerisinde, ssh anahtarlarim kendi kupu icerisinde, sifre yoneticim kendi kupu icerisinde, yerel diskimde sakladigim PDF kitapligim kendi kupu icerisinde, Monero cuzdanim kendi kupu icerisinde, fiziksel USB portlari kendi kupu icerisinde, internet kart donanimim kendi kupu icerisinde, Whonix'in tor daemon'u kendi kupu icerisinde. Bu cesit bir kullanim bana pek cok dolap ve cekmeceye sahip bir mobilyayi animsatiyor: her sey icin bir yer ve her sey kendi yerinde.

Gunun sonunda QubesOS benim kendi sanal alemimde kendime toplu duzenli bir ortam kurmami sagliyor. Sanal hayatima iliskin butun dosyalar ve klasorler tek bir isletim sisteminin hakimiyetindeki bir disk alanindansa, birbirlerine mikrop bulastiramadiklari kendi kuplerinde derli toplu durmakta. Bu bir kere tattigim zaman surekli aradigim bir kullanim keyfi.

Ilginc? Monero yolla. Ayrica yorum da birakabilirsin, soz veriyorum hepsini okuyacagim. Son olarak, MoneroTurko signal grubuna katil, butun kuul cocuklar orada.

85vgirNuVejS1N62gZmkv8FL7AcWrm8WyMWvsbibpPn75auX5JmCDtoZ3xGzR9FoQiBwmfDz7Y5Rw2kq4F61KKHAVqKe6o7
XMR yolla!
Gonder XMR!
  1. acikag: https://www.qubes-os.org↩
  2. gizliag: http://qubesosfasa4zl44o4tws22di6kepyzfeqv3tg4e3ztknltfxqrymdad.onion↩
  3. https://mullvad.net/en/browser↩
  4. https://www.thunderbird.net/en-US/↩
  5. https://www.libreoffice.org/↩
  6. https://tureng.com/en/turkish-english/integrated%20development%20environment↩
  7. feather-wallet↩
  8. https://www.debian.org/↩
  9. acikag: https://www.whonix.org/↩
  10. gizliag: http://www.dds6qkxpwdeubwucdiaord2xgbbeyds25rbsgr73tbfpqpt4a6vjwsyd.onion/↩
  11. https://www.gnu.org/software/emacs/↩